MESAFELİ SÖZLEŞMELER

GİRİŞ

Günümüzde internetin yaygınlaşması ile birlikte mesafeli satışlar da önemli ölçüde artmıştır. Tüketiciler, evlerinin konforunda alışveriş yapma imkanı bulurken, bu tür alışverişlerin de bazı yasal düzenlemelere tabi olması gerekmektedir. Türkiye'de mesafeli sözleşmeler, 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ve Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği ile düzenlenmiştir. Bu makalede, mesafeli sözleşmelerin ne olduğu, tüketicilerin hakları, satıcıların yükümlülükleri ve sorumlulukları hakkında bilgi vereceğiz.

MESAFELİ SÖZLEŞME NEDİR ?

Mesafeli sözleşme, satıcı ve tüketicinin fiziksel olarak karşı karşıya gelmeden, uzaktan iletişim araçları (internet, telefon, posta vb.) kullanarak mal veya hizmet alım satımını gerçekleştirdikleri sözleşmelerdir (6502 Sayılı Kanun, Madde 48; Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği, Madde 4/1-a).

TÜKETİCİNİN HAKLARI

1. Bilgilendirme Hakkı: Satıcı, tüketiciye sözleşme kurulmadan önce mal veya hizmetin özellikleri, fiyatı, ödeme ve teslimat koşulları hakkında açık ve anlaşılır bilgi vermelidir (6502 Sayılı Kanun, Madde 48/2; Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği, Madde 5).

2. Cayma Hakkı: Tüketiciler, herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve cezai şart ödemeksizin 14 gün içinde sözleşmeden cayma hakkına sahiptir. Cayma hakkı süresi, hizmet ifasına ilişkin sözleşmelerde sözleşmenin kurulduğu gün; mal teslimine ilişkin sözleşmelerde ise tüketicinin veya tüketici tarafından belirlenen üçüncü kişinin malı teslim aldığı gün başlar. Ancak tüketici, sözleşmenin kurulmasından malın teslimine kadar olan süre içinde de cayma hakkını kullanabilir. (6502 Sayılı Kanun, Madde 48/4 ve Madde 48/5; Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği, Madde 9).

3. İade ve Geri Ödeme: Cayma hakkının kullanılması durumunda, tüketici aldığı malı 10 gün içinde geri göndermekle yükümlüdür. Satıcı ise iade edilen malın kendisine ulaşmasını takip eden 14 gün içinde, varsa malın tüketiciye teslim masrafları da dahil olmak üzere, tahsil edilen tüm ödemeleri tüketiciye iade etmek zorundadır (Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği, Madde 12, ve Madde 13).

CAYMA HAKKININ İSTİSNALARI

Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği'nin 15. maddesi uyarınca bazı durumlarda cayma hakkı kullanılamaz:

1. Fiyatı finansal piyasalardaki dalgalanmalara bağlı olarak değişen ve satıcı veya sağlayıcını kontrolünde olmayan mallar veya hizmetler: Altın veya gümüş gibi fiyatı finansal piyasalara bağlı olarak değişen mallar.

2. Tüketicinin istekleri veya kişisel ihtiyaçları doğrultusunda hazırlanan mallar: Özel ölçülerde veya kişisel istek üzerine üretilen ürünler.

3. Çabuk bozulabilen veya son kullanma tarihi geçebilecek mallar: Gıda ürünleri veya çiçekler gibi çabuk bozulabilen ürünler.

4. Tesliminden sonra ambalaj, bant, mühür, paket gibi koruyucu unsurları açılmış olan mallardan; iadesi sağlık ve hijyen açısından uygun olmayanların teslimine ilişkin ürünler.

5. Tesliminden sonra başka ürünlerle karışan ve doğası gereği ayrıştırılması mümkün olmayan mallar: Dökme olarak alınan ve diğer ürünlerle karışan ürünler.

6. Malın tesliminden sonra ambalaj, bant, mühür, paket gibi koruyucu unsurları açılmış olması halinde maddi ortamda sunulan kitap, dijital içerik ve bilgisayar sarf malzemelerine ilişkin ürünler.

7. Abonelik sözleşmesi kapsamında sağlananlar dışında, gazete ve dergi gibi süreli yayınların teslimine ilişkin ürünler.

8. Belirli bir tarihte veya dönemde yapılması gereken, konaklama, eşya taşıma, araba kiralama, yiyecek-içecek tedariki ve eğlence veya dinlenme amacıyla yapılan boş zamanın değerlendirilmesine ilişkin ürünler.

9. Elektronik ortamda anında ifa edilen hizmetler veya tüketiciye anında teslim edilen gayrimaddi mallar: Dijital içerik, çevrimiçi müzik ve video hizmetleri gibi.

10. Cayma hakkı süresi sona ermeden önce, tüketicinin onayı ile ifasına başlanan hizmetler: Tüketicinin açık onayı ile cayma hakkı süresi dolmadan başlatılan hizmetler.

SATICININ YÜKÜMLÜLÜKLERİ VE SORUMLULUKLARI

1. Ön Bilgilendirme: Satıcı, tüketiciye sözleşme öncesinde mal veya hizmete ilişkin tüm detayları, satıcı bilgilerini, toplam maliyeti, ödeme ve teslimat koşullarını içeren bir bilgilendirme yapmak zorundadır (6502 Sayılı Kanun, Madde 48/2; Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği, Madde 5).

2. Cayma Hakkı Bildirimi: Satıcı, tüketiciyi cayma hakkı konusunda bilgilendirmelidir. Satıcı veya sağlayıcı, cayma hakkı konusunda tüketicinin bilgilendirildiğini ispat etmekle yükümlüdür. Tüketici, cayma hakkı konusunda gerektiği şekilde bilgilendirilmezse, cayma hakkını kullanmak için on dört günlük süreyle bağlı değildir. Bu süre her halükarda cayma süresinin bittiği tarihten itibaren bir yıl sonra sona erer. (6502 Sayılı Kanun, Madde 48/4; Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği, Madde 9 ve Madde 10).

3. Teslimat: Satıcı, sözleşmede belirtilen süre içinde (en geç 30 gün) mal veya hizmeti tüketiciye teslim etmek zorundadır (6502 Sayılı Kanun, Madde 48/3; Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği, Madde 16).

4. İade Süreci: Cayma hakkının kullanılması durumunda, satıcı kendisine ulaştığı tarihten itibaren on dört gün içinde iade edilen malın bedelini tüm yan masraflar dahil olmak üzere tüketiciye iade etmekle yükümlüdür (Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği, Madde 12).

5. Bilgi Saklama: Satıcı, mesafeli satışa ilişkin tüm bilgi ve belgeleri, ilgili düzenlemeler doğrultusunda üç yıl boyunca saklamak zorundadır (Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği, Madde 20).

TÜKETİCİLERİN SORUMLULUKLARI

1. Cayma Hakkı Kullanımı: Cayma hakkı süresi içinde malın işleyişine, teknik özelliklerine ve kullanım talimatlarına uygun bir şekilde kullanılmadığı takdirde meydana gelen değişiklik ve bozulmalardan tüketici sorumludur (Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği, Madde 13).

2. Malın İadesi: Tüketici, cayma hakkını kullandığına ilişkin bildirimi yönelttiği tarihten itibaren on gün içinde malı geri göndermek zorundadır (Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği, Madde 13/1).

3. Ödeme: Tüketici, sözleşme kapsamındaki mal veya hizmetin bedelini, belirtilen ödeme koşullarına uygun olarak zamanında ödemelidir.

YÜKSEK MAHKEME KARARLARI

"...Taraflar arasında 6502 Sayılı Kanunun 48. maddesinde düzenlenen mesafeli sözleşmeler ile Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği hükümleri doğrultusunda doğrudan satış şirketi davalının www.x1.com.tr adlı internet sitesi üzerinden 23/03/2015 tarihinde mesafeli satış sözleşmesi kurulduğu, bu sözleşme ile davacının saat bedeli olarak davalıya 4.671,62-TL ödeme yaptığı, bu bedel karşılığında davacının saat satın aldığı, davalının internet sitesi üzerinden kurulan mesafeli satış sözleşmesinde cayma hakkının kanun ve usule uygun olarak düzenlendiği, davacının saatin teslim alındığı 26/03/2015 tarihinden itibaren 14 gün içinde sözleşmeden cayma hakkının bulunduğu, davacının cayma hakkını kanuni süresi içinde kullanmadığı, bunun yerine 13/08/2015 tarihinde teslimden yaklaşık 4,5 ay sonra dava açtığı, fiziksel olarak davacıya teslim edilen saatte herhangi bir ayıp olduğu iddiasının da bulunmadığı görülmekle mahkemenin tüketici işlemi oluşturan mesafeli satış sözleşmesinin geçersizliğine dayanarak davanın kabulüne karar vermesinde isabet yoktur..." (Ankara BAM 3. Hukuk Dairesi, 16.03.2017 tarihli ve 2016/48 E., 2017/243 K. sayılı kararı)

Mesafeli Sözleşmelerde Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Güvenilir Satıcılar: Alışveriş yapılan sitenin güvenilirliği, SSL sertifikası olup olmadığı, müşteri yorumları ve site hakkındaki şikayetler göz önünde bulundurulmalıdır.

• Detaylı İnceleme: Ürün veya hizmet açıklamaları, iade şartları ve satış sözleşmesi dikkatlice okunmalıdır.

• Belge Saklama: Alışverişe ilişkin belgeler (fatura, sözleşme, teslimat belgesi) saklanmalıdır.

Mesafeli sözleşmeler, tüketicilere büyük kolaylıklar sağlarken, doğru bilgi ve bilinçli davranışlarla tüketici hakları korunabilir. Herhangi bir hukuki sorunuz varsa veya daha fazla bilgiye ihtiyaç duyuyorsanız, ilgili yasal metinleri inceleyebilir veya hukuki danışmanlık alabilirsiniz.